آدرس IP چیست؟

IPیا آدرس اینترنتی یک برچسب عددی برای شناسایی دستگاه‌هایی که از پروتکل اینترنت استفاده می‌کنند، است. به این ترتیب در فضای اینترنت هر کامپیوتری دارای یک شناسه منحصر به فرد خواهد داشت.

آدرس IP چیست؟

آدرس IP یا Internet Protocol Address که به صورت مختصر، IP نیز نامیده می‌شود، یک برچسب شناسایی عددی است که برای هر چیزی که به شبکه از طریق پروتکل اینترنت (Internet Protocol یا IP) یا به خود بستر اینترنت متصل شود، اغلب توسط سرویس دهنده اینترنتی اختصاص داده می‌شود. این نشانی برای شناسایی مجزای هر دستگاه (کامپیوتر، موبایل یا به طور کل، هر چیزی که از پروتکل اینترنت استفاده کند) نسبت به دیگری به کار می‌رود. به عبارت ساده تر، IP آدرس شماره شناسایی هر یک از این کامپیوترها یا دستگاه‌ها است.

کامپیوترها و کاربران بسیار زیادی به اینترنت (یا به طور کل شبکه‌ای که از پروتکل اینترنت استفاده می‌کند) متصل می‌شوند. هر یک از این کامپیوترها درصورتی که دارای یک آدرس مشخص نباشند عملاً غیرقابل استفاده خواهند بود. برای درک بهتر، فرض کنید که هر کامپیوتر یک شخصی عادی بوده و آدرس IP همان کامپیوتر نیز آدرس ایمیل فرد باشد. حال شما با داشتن آدرس ایمیل فرد می‌توانید به راحتی به وی نامه ارسال یا دریافت کنید. اما درصورتی که آدرس ایمیل فرد را نداشته باشید به هیچ وجه امکان ارسال ایمیل برای وی وجود نخواهد داشت.

بنابراین با استفاده از آدرس IP، پروتکل اینترنت می‌تواند کاربران را تشخیص داده و امکان ارسال و دریافت داده‌ها را فراهم کند. به این ترتیب برای این که کامپیوترها بتوانند بر روی یک شبکه یا بستر اینترنت از یکدیگر به صورت مجزا شناخته شوند، حداقل باید دارای یک آدرس IP باشند. در این صورت بدون این که هیچ اختلالی در مسیر انتقال داده بین مبداء و مقصد بوجود بیاید، هر کامپیوتر داده‌هایی را دریافت یا ارسال می‌کند که فقط مختص به همان کامپیوتر باشد.

چه چیزی از IP آدرس قابل ردگیری است؟

آدرس IP همیشه یکی از مواردی است که در ردگیری افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مهمترین چیزی که از یک آدرس IP می‌توان بدست آورد، سرویس دهنده اینترنتی (ISP) آن است. به دلیل مشخص بودن سرویس دهنده، مکان فیزیکی IP نیز قابل حدس زدن خواهد بود؛ چه IP داینامیک و چه استاتیک (به اصطلاح، معتبر و غیر معتبر).  از طریق این اطلاعات، سازمان‌های دارای مجوز می‌توانند به سادگی با بررسی اطلاعات و زمان فعالیت آن IP، فرد را ردگیری کرده و به محل دقیق فرد برسند. بنابراین جلوگیری از دسترسی افراد غیر معتبر به اشتراک اینترنتی شما یکی از مهمترین کارهایی است که باید بکنید.

آدرس IP من چیست؟

برای مشاهده آدرس IPتان، سرویسی رار تهیه کرده ایم که آی پی، نسخه آن و سرویس دهنده اینترنتیتان را نشان می‌دهد. در کادر زیر می‌توانید اطلاعات مربوط به آی پی خود را مشاهده کنید:

آدرس آی پی:
نسخه آی پی:	نسخه 4
نام سرویس دهنده اینترنتی:
کشور:
منطقه:
شهر:

نکته: IP آدرس‌های این پست به هیچ وجه در دیتابیس ما ذخیره نخواهند شد. برای اطلاعات بیشتر لطفا شرایط و ضوابط استفاده از وبسایت را بخوانید. {خرابی سرویس بالا را از طریق قسمت تماس با ما اطلاع دهید}

نسخه‌های IP آدرس:

هر چیزی که رو به افزایش و با این حال دارای محدودیت باشد، زمانی خواهد رسید که از این حد مشخص شده بگذرد. آدرس IPها هم از این قاعده مستثنی نیستند. به همین دلیل نسخه‌های مختلفی از IP منتشر شده تا علاوه بر کم کردن محدودیت، امکانات بیشتری را نیز در اختیار شبکه‌ها قرار دهند. دو مورد از مهمترین نسخه‌های IP نسخه ۴ و ۶ است.

• IP نسخه ۴:

آی پی نسخه ۴ یا IPv4 همان چیزی است که معمولاً زمانی که از آدرس IP حرف می‌زنیم، به کار می‌بریم. در واقع تاکنون رایج ترین نسخه آی پی بوده و حدود ۹۶ درصد ترافیک کل اینترنت جهان از این نسخه از آی پی استفاده می‌کنند (طبق آمار ویکی‌پدیا). هر دستگاهی که از پروتکل اینترنت استفاده کند به طور حتم باید دارای یک آدرس IP باشد. البته IPv4 اشاره به پروتکل نسخه چهارم اینترنت دارد ولی از آن جایی که ما در این پست آدرس IP را مورد بررسی قرار می‌دهیم از پرداختن به خود پروتکل خودداری می‌کنیم.

در این نسخه، IP آدرس‌ها یک عبارت عددی ۳۲ بیتی (شامل ۴ بخش ۸ بیتی) هستند که با استفاده از سه نقطه (.) از هم جدا شده اند. ساختار عددی این ورژن مانند عبارت زیر است:

YYY.YYY.YYY.YYY

در این عبارت Yها متغیرهای عددی هستند که آی پی نهایی را مشخص می‌کنند. این آدرس می‌تواند چیزی شبیه به ۱۴۴٫۷۶٫۱۶۸٫۱۸۷ باشد. هر بخش جدا شده به وسیله نقطه می‌تواند یک عدد ۰ تا ۳ رقمی، از عدد ۰ تا ۲۵۵ را در خود نگه دارد. به عبارت بهتر، دامنه آدرس IPهایی که در اختیار داریم از ۰٫۰٫۰٫۰ تا ۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ است.

از آن جایی که این نوع اعداد برای کامپیوتر هیچ مفهموی ندارند، معمولاً در این گونه موارد از بیت‌ها برای بیان مطلب استفاده می‌شود. برای کامپیوتر تبدیل شده این آدرس به بیت کاربرد دارد. تبدیل شده آی پی آدرس ۱۴۴٫۷۶٫۱۶۸٫۱۸۷ به باینری عبارت زیر است:

۱۰۰۱۰۰۰۰٫۰۱۰۰۱۱۰۰٫۱۰۱۰۱۰۰۰٫۱۰۱۱۱۰۱۱

نکته: چون IPv4 دارای ۳۲ بیت است و خود آی پی نیز از چهار قسمت تشکیل شده است، یعنی هر قسمت یک بایت یا ۸ بیت یا یک Octet  است، بنابراین آخرین حدی که می‌توان در آن بایت ذخیره کرد ۲۵۶ است. با توجه به این که ما از رقم صفر نیز می‌توانیم استفاده کنیم پس ۲۵۵ آخرین عددی است که می‌توانیم در هر بخش از آن استفاده کنیم.

همان طور که می‌بینید عبارت ۱۰۰۱۰۰۰۰ تبدیل شده قسمت اول آی پی یعنی عدد ۱۴۴، ۰۱۰۰۱۱۰۰ تبدیل شده قسمت دوم آی پی یعنی عدد ۷۶ و ... است.

محدوده و بزرگی IP آدرس نسخه ۴:

با توجه به ۳۲ بیتی بودن آی پی نسخه ۴، با یک محاسبه ساده (۲^۳۲) می‌توان کل آی پی هایی که قابل استفاده هستند را حساب کرد. یعنی آی پی نسخه ۴ فقط می‌تواند دارای ۴۲۹۴۹۶۷۲۹۶ حالت مختلف باشد. یعنی حدود ۴٫۳ میلیارد آی پی مختلف. با توجه به گسترش روز افزون اینترنت این مقدار برای آینده اینترنت بسیار کوچک خواهد بود. یعنی در یک لحظه فقط ۴۲۹۴۹۶۷۲۹۶ نفر می‌توانند با استفاده از آی پی نسخه ۴ به یک شبکه وصل شوند. البته این عدد به صورت غیر عملی است چون دامنه‌های خاصی از این آی پی ها برای اهداف خاصی رزرو شده اند و امکان استفاده از آن‌ها به صورت عمومی وجود ندارد. برای درک بهتر این عدد با توجه به وسعت ۵۱۰۰۷۲۰۰۰ کیلومتر مربعی کره زمین، حدوداً برای هر ۱۱۸۷۶۰ مترمربع، تنها یک آی پی نسخه ۴ وجود خواهد داشت.

رنج IPهای از پیش رزرو شده:

برخی از آی پی ها و دامنه‌ها برای اهداف و کاربردهای ویژه‌ای رزرو شده اند که عبارت اند از:

• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۰٫۰٫۰٫۰ تا ۱۰٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۱۶۷۷۷۲۱۶ آی پی)
• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۷۲٫۱۶٫۰٫۰ تا ۱۷۲٫۳۱٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۱۰۴۸۵۷۶ آی پی)
• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۹۲٫۱۶۸٫۰٫۰ تا ۱۹۲٫۱۶۸٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۶۵۵۳۶ آی پی)
• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۰۰٫۶۴٫۰٫۰ تا ۱۰۰٫۱۲۷٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۴۱۹۴۳۰۴ آی پی)
• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۹۲٫۰٫۰٫۰ تا ۱۹۲٫۰٫۰٫۷ (به تعداد ۸ آی پی)
• دامنه خصوصی شبکه: از ۱۹۸٫۱۸٫۰٫۰ تا ۱۹۸٫۱۹٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۱۳۱۰۷۲ آی پی)
• مستند: از ۱۹۲٫۰٫۲٫۰ تا ۱۹۲٫۰٫۲٫۲۵۵ (به تعداد ۲۵۶ آی پی)
• مستند: از ۱۹۸٫۵۱٫۱۰۰٫۰ تا ۱۹۸٫۵۱٫۱۰۰٫۲۵۵ (به تعداد ۲۵۶ آی پی)
• مستند: از ۲۰۳٫۰٫۱۱۳٫۰ تا ۲۰۳٫۰٫۱۱۳٫۲۵۵ (به تعداد ۲۵۶ آی پی)
• نرم افزاری: از ۰٫۰٫۰٫۰ تا ۰٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۱۶۷۷۷۲۱۶ آی پی)
• برگردان میزبان: از ۱۲۷٫۰٫۰٫۰ تا ۱۲۷٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۱۶۷۷۷۲۱۶ آی پی)
• ساب نت: از ۱۶۹٫۲۵۴٫۰٫۰ تا ۱۶۹٫۲۵۴٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۶۵۵۳۶ آی پی)
• اینترنت: از ۲۲۴٫۰٫۰٫۰ تا ۲۳۹٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵ (به تعداد ۲۶۸۴۳۵۴۵۶ آی پی)
• رزرو شده برای آینده: از ۲۴۰٫۰٫۰٫۰ تا ۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۴ (به تعداد ۲۶۸۴۳۵۴۵۵ آی پی)
• محدوده پخش کننده: فقط ۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵٫۲۵۵

بیشتر آی پی های رزرو شده در خارج از شبکه هیچ کاربردی ندارند. بنابراین می‌توان گفت که حداکثر ۵۹۲۷۰۸۳۶۰ آدرس مختلف (بدون در نظر گفتن دامنه "اینترنت" و "رزرو شده برای آینده") به صورت عمومی قابل استفاده نیست. به عبارت دیگر حدود ۳۷۰۲۲۵۸۹۳۶ آی پی قابل استفاده به صورت عمومی در یک شبکه یا بستر اینترنت وجود دارد.

• IP نسخه ۶

نکته: برای اطلاعات بیشتر درباره آی پی نسخه ۶ به پست "آدرس IP نسخه ۶ (IPv6) چیست؟" مراجعه کنید.

با توجه به افزایش دستگاه‌هایی که از پروتکل اینترنت استفاده می‌کنند، در آینده نزدیک هیچ آی پی آدرس نسخه ۴ ای آزاد باقی نخواهد ماند. بنابراین برای افزایش تعداد آی پی های آزاد، نسخه ۶ آن  با نام IPv6 طراحی شد. به دلیل تازه بودن این نسخه، استفاده از آن گسترده نیست و نسخه ۴ تقریباً به صورت کامل نیازهای آی پی آدرس را تامین می‌کند. به عبارت دیگر تقریباً ۹۶ درصد کل ترافیک اینترنت از آی پی آدرس های نسخه ۴ استفاده می‌کنند. اما در آینده نزدیک حتماً به این نسخه از آی پی ها نیاز خواهیم داشت.

در نسخه ۶، آی پی آدرس ها یک عبارت ۱۲۸ بیتی (شامل ۸ بخش ۱۶ بیتی) بوده و هر بخش به وسیله کاراکتر دو نقطه (:) از هم جدا می‌شوند. ساختار این آی پی نسبت به نسخه ۴ پیچیده تر بوده و یک IP آدرس نسخه ۶  مانند عبارت زیر است:

۲۶۰۱:F0A0:9002:E051:0000:0000:0000:C91D

همان طور که می‌بینید این نسخه دارای ۷ کاراکتر دو نقطه است که بخش‌های ۱۶ بیتی که شامل اعداد و حروف استاندارد هگزادسیمال (حروف A, B, C, D, E, F) هستد را از یکدیگر جدا کرده است. برای راحتی در خواندن این عبارت، قسمت‌هایی که دارای چهار رقم صفر هستند می‌توانند حذف شوند. بنابراین ساده شده آی پی آدرس بالا، عبارت زیر است:

۲۶۰۱:F0A0:9002:E051::C91D

همان طور که گفته شد این عبارت‌ها برای کامپیوتر هیچ مفهومی نداشته و باید تبدیل به عبارت باینری شوند. در این تبدیل مقادیر هر بخش به یک عبارت ۱۶ بیتی تبدیل می‌شود. یعنی تبدیل شده باینری عبارت بالا کد زیر است:

۰۰۱۰۰۱۱۰۰۰۰۰۰۰۰۱:۱۱۱۱۰۰۰۰۱۰۱۰۰۰۰۰:۱۰۰۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱۰:۱۱۱۰۰۰۰۰۰۱۰۱۰۰۰۱:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰:۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰:۱۱۰۰۱۰۰۱۰۰۰۱۱۱۰۱

محدوده و بزرگی IP آدرس نسخه ۶:

با توجه به ۱۲۸ بیتی بودن آی پی نسخه ۶، با انجام یک محاسبه (۲^۱۲۸) می‌توان کل آی پی هایی که قابل استفاده هستند را حساب کرد. بنابراین آی پی نسخه ۶ می‌تواند دارای ۳٫۴×۱۰^۳۸ حالت مختلف باشد. یعنی حدود ۳۴۰ آندسیلیون (!) یا به صورت دقیق ۳۴۰۲۸۲۳۶۶۹۲۰۹۳۸۴۶۳۴۶۳۳۷۴۶۰۷۴۳۱۷۶۸۲۱۱۴۵۶ آی پی مختلف. این یعنی ۷۹۲۲۸۱۶۲۵۱۴۲۶۴۳۳۷۵۹۳۵۴ برابر بیشتر از آی پی آدرس نسخه ۴ می‌تواند آدرس داشته باشد! برای درک بهتر این عدد با توجه به وسعت ۵۱۰۰۷۲۰۰۰ کیلومتر مربعی کره زمین، حدوداً برای هر متر مربع ۶۶۷۱۲۶۱۴۴۷۸ آی پی مختلف وجود خواهد داشت!