جادههای باکیفیت و هموار بخش مهمی از توسعه اقتصادی هستند و بهبود مسیرهای ترابری سبب رشد اقتصادی میشوند. اندازهگیری کیفیت جادهها یکی از شاخصهایی است که مجمع جهانی اقتصاد در گزارش سالانه خود آن را اعلام میکند.
مجمع جهانی اقتصاد یک بنیاد غیرانتفاعی است که برای اولین بار در ژانویه سال ۱۹۷۱ و در شهر داووس توسط کلاوس شواب، استاد دانشگاه ژنو، به عنوان جایی برای جمع شدن رهبران اقتصادی و سرمایهداران اروپایی راه اندازی شد. اکنون ماموریت این مجمع «تعهد برای بهبود وضعیت جهان با بکارگیری اقتصاد، سیاست و آموزش و با کمک رهبران اجتماعی در سطوح جهانی، منطقهای و صنعتی» است.
در گزارش سالانه این مجمع ۱۲ عامل اصلی شامل عملکرد نهادهای حقوقی، زیرساختها، اقتصاد کلان، بهداشت، آموزش ابتدایی، آموزش عالی، بازده بازار کالا، کارایی بازار کار، توسعه بازار مالی، آمادگی فنی، صحت و سلامت تجارت و نوآوری را اندازهگیری و معرفی میکند. کیفیت جادهای به عنوان یکی از زیرمجموعههای مرتبط با زیرساختها اندازهگیری میشود.
شاخص کیفیت جاده با توجه به کیفیت و اتصالات شبکه داخلی جادههای مختلف، معرفی میشود. این شاخص متشکل از دو عنصر است: اولین عنصر اندازهگیری میانگین سرعت یک مسیر رانندگی است که دستکم ۱۰ شهر بزرگ یک کشور راکه حداقل ۱۵ درصد از کل جمعیت اقتصادی را تشکیل میدهند، به هم متصل کند. عنصر دوم این شاخص میزان هموار بودن جادههای آن کشور است.
مجمع جهانی اقتصاد برای اندازهگیری این شاخص از دادههای بانک اطلاعاتی جغرافیایی نقشههای شهری باز (OpenStreetMap)، نقشههای گوگل (Google Directions) و جیونیمز (Geonames) بهره میگیرد.
در زیر میتوانید اطلاعات مرتبط با ۱۳۸ کشوری که کیفیت جادههای آنها در گزارش سال ۲۰۱۷-۲۰۱۸ آمده است را مشاهده کنید. رتبهبندی این شاخص از ۱ تا ۷ است و بدین ترتیب هرچه کیفیت جادههای کشوری بالاتر باشد نمره آن بالاتر است.
امارات عربی متحده، سنگاپور، سوئیس، هنگ کنگ، هلند، ژاپن، فرانسه، پرتغال، اتریش، ایالات متحده آمریکا، تایوان، کره جنوبی، دانمارک، عمان، آلمان، اسپانیا، قطر، سوئد، کرواسی و لوکزامبورگ بیست کشوری هستند که در صدر این فهرست قرار دارند. با نگاهی دقیقتر به این نتایج مشخص میشود که ۱۱ کشور در اروپا، ۸ کشور در آسیا و یک کشور در قاره آمریکا شمالی واقع شدهاند.
موریتانی، جمهوری دموکراتیک کنگو، هایتی، ماداگاسکار، گینه، یمن، پاراگوئه، اوکراین، موزامبیک، مولداوی، نیجریه، کامرون، لسوتو، چاد، کاستاریکا، قرقیزستان، لبنان، رومانی، ونزوئیلا و نپال بیست کشوری هستند که در انتهای این فهرست قرار دارند. با نگاهی دقیقتر به این نتایج مشخص میشود که ۹ کشور در آفریقا، ۴ کشور در آسیا، ۳ کشور در اروپا، ۲ کشور در آمریکای مرکزی و ۲ کشور در آمریکای جنوبی یک کشور در قاره آمریکا شمالی واقع شدهاند.
ایران با نمره ۴ در رتبه ۷۱ این جدول قرار دارد و کیفیت جادههای آن با کشورهای السالوادور (آمریکای مرکزی)، اسلواکی (اروپا) و جمهوری چک (اروپا) برابری میکند.
در مقایسه با گزارش سال ۲۰۱۶-۲۰۱۷، امسال نمره ایران اندکی تنزل یافته و از ۴.۱ به ۴ رسیده است. سال گذشته ایران در رتبه ۶۸ قرار داشت و کیفیت جادههای ایران با کشورهای بوتسوانا (آفریقا)، ترینیداد و توباگو (آمریکای جنوبی)، اسلواکی (اروپا)، جمهوری چک (اروپا)، کیپ ورد (آفریقا)، نروژ (اروپا)، مجارستان (اروپا) و تاجیکستان (آسیا) برابری میکرد.